در یک لحظه تاریخی، رود گولیت، کاپیتان تیم ملی هلند، با پرشی بلند اولین گل را به زیبایی به ثمر رساند تا تیمش را به پیروزی در برابر روسیه در فینال یورو 88 نزدیک کند. سرانجام هلندی‌ها اولین جام بزرگ خود را با هدایت کاپیتانی که از پدر و مادری آفریقایی متولد شده بود به دست آوردند. روز بعد، عکس تیم برنده در صفحه اول روزنامه‌های سراسر جهان منتشر شد که رود گولیت را با چهره خاص خود در بین 10 بازیکن سفیدپوست در حال بالا بردن جام نشان می داد.
گولیت تنها یک فوتبالیست نبود. او نمادی علیه رژیم آپارتاید بود. وی توپ طلای سال 1987 را به نلسون ماندلا که در آن زمان در جزیره روبن زندانی بود ، تقدیم کرده بود.
تصویر ماندگار گولیت ، ورزشکار ضد آپارتاید که جام را بالای سر برد، گامی عظیم در پیشبرد جنبشی بود که 30 سال پیش توسط دنیس بروتوس ، فعال ، روزنامه نگار و استاد دانشگاه برای ترغیب ورزشکاران به مخالفت با دولت نژادپرست آفریقای جنوبی آغاز شده بود. بروتوس به تنهایی کارزاری را آغاز کرده بود که به زودی حمایت‌هایی را برای محرومیت آفریقای جنوبی از ورزش‌های بین‌المللی بدست آورد تا این کشور را برای تغییر قوانین برتری طلبانه سفیدپوست‌ها تحت فشار بگذارد. در سال 1964، کمیته بین‌المللی المپیک آفریقای جنوبی را از حضور در بازیهای المپیک توکیو معلق کرد.
فقط سه سال پس از پیروزی گولیت ، دولت آپارتاید سقوط کرد. مبارزات گولیت و جنبش ضد آپارتاید در ایجاد تغییرات موثر بود.
امروز، تلاش دیگری در جریان است. اعدام ناعادلانه کشتی گیر فرنگی‌کار ، نوید افکاری، محکومیت جهانی را برانگیخت. تعدادی از ورزشکاران برای افشای تعصب و نفوذ سیاسی که چهار دهه است گریبان ورزش ایران را گرفته، به کمپین #اتحاد_برای_نوید پیوسته‌اند.
جمهوری اسلامی و لابی‌های آن در رسانه‌ها، این کمپین را به عنوان طرح “منع خوشحالی از مردم” به چالش کشیده‌اند و معتقدند چنین اقداماتی به توسعه ورزش در کشور لطمه می زند.
بررسی نحوه استفاده موثر از تحریم های ورزشی در تاریخ معاصر بسیار آموزنده است
در سال 1980 کارتر رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد که المپیک مسکو را تحریم کرد و بر خلاف انتظار 65 کشور به این تحریم پیوستند. ایران هم که حالا دیگر جمهوری اسلامی شده بود با دلایلی متفاوت المپیک را تحریم کرد. سال 1984 شوروی اعلام کرد که المپیک لس آنجلس را به دلایل امنیتی تحریم میکند ، این بار تنها 13 کشور که 12 تای آنها از اقمار سوسیالیستی و کمونیستی شوروی بودند به تحریم پیوستند ، کشور سیزدهم جمهوری اسلامی بود!
هیچ یک از این دو تحریم توسط جامعه ورزش حمایت نشد و توسط سیاستمداران به آنها تحمیل شد. در واقع ، هیچکس گزارشی مبنی بر اینکه چنین تحریم‌هایی به مردم یا توسعه ورزش آسیب می رساند منتشر نکرد.
این دو اقدام که توسط دولتها طراحی و اجرا شده است ، تلویحاً ایده دنیس بروتوس را مبنی بر تأثیر ورزش بر تغییر سیاسی تأیید می کند.
در سال 92 درپی جنگ داخلی یوگسلاوی ، یوفا، تیم فوتبال این کشور را از جام ملتها محروم و تیم دانمارک را جایگزین آن کرد . در فینال آن رقابتها دانمارک 2 بر صفر آلمان را شکست داد و قهرمان شد.
در آن زمان ، تصمیم محرومیت تیم فوتبال یوگسلاوی مورد حمایت گسترده مفسران و ورزشکاران قرار گرفت. یوگسلاوی چند ماه بعد از هم پاشید و جنگ داخلی برای چند سال قبل از رسیدن به صلح در منطقه ادامه داشت. امروز ورزش این منطقه بیش از گذشته شکوفا شده است و صدها ستاره مانند نواک جوکوویچ قهرمان تنیس و لوکا مودریچ، ستاره رئال مادرید را به دنیای ورزش معرفی کرده است.
محرومیتهای سازمانی و دولتی دیگری نیز علیه عراق و برخی کشور های آفریقایی سابقه دارد.
آخرین مورد قابل ذکر از سوی کمیته جهانی مبارزه با دوپینگ و در مقابله با فساد سیستماتیک و دوپینگ گسترده در ورزش روسیه علیه این کشور صادر شد .
جای تعجب است که سیاستمداران روسی و نه ورزشکاران بیشترین لطمه را از این محرومیت خوردند. در طول دوره چهار ساله تحریم، ورزشکاران روسی که در فساد و دوپینگ نقشی نداشته اند می توانند با پرچم بی طرف در رقابتهای ورزشی شرکت کنند .در اینجا هم در وهله اول سوء استفاده کنندگان هستند که آسیب می بینند و نه ورزشکاران.
گرچه در حال حاضر مشخص نیست که کمپین شروع شده به ابتکار مسیح علی نژاد به محرومیتهای سازمانی یا دولتی علیه ورزش جمهوری اسلامی ختم خواهد شد یا نه، اما می توان تصور کرد که حتی اگر اینگونه شود ورزشکاران ایران قربانیان این تحریم نخواهند بود . بلکه نظام سوء استفاده ابزاری از ورزشکاران است که به بن بست خواهد رسید.
همه ورزشکاران در ایران ، اعم از زن و مرد ، فشار سیاسی و تبعیض را تجربه کرده‌اند و کادرهای مأمور اطلاعاتی که همه چیز را در رویدادهای بین‌المللی نظارت می‌کنند تا از کوچکترین حرکتی که مطابق میلشان نباشد پیشگیری کنند، می بینند. ورزش در جمهوری اسلامی هم فاسد است و هم سیاسی.
کمپین #اتحاد_برای_نوید فرصتی برای ورزشکاران ایرانی است تا با کمترین هزینه به صورت مدنی و به دور از خشونت، به جنبش اجتماعی مردم ایران بپیوندند.
مسیر مبارزات جنبش ضد آپارتاید برای تحریم ورزش های بین المللی آفریقای جنوبی ، طرحی موفق بود.
ایرانی ها می خواهند ورزشکار خود را روی سکوها ببینند و نه مانند نوید افکاری ، روی چوبه دار.
دکتر وشیگ
دکتر وشیگ ، نام مستعار یک ورزشکار ایرانی مستقر در تهران است ، به دلایل امنیتی ، هویت وی در حال حاضر پنهان مانده است.
